zondag 15 mei 2016

De barones en de dominee, een verboden liefde in de 19de eeuw


De titel lijkt verbonden aan een streek- of familieroman over de verboden liefde van een barones met een dominee. Maar het gaat hier niet om fictie. Bij het schrijven van Twee eeuwen Recht en Wet over de geschiedenis van het arrondissement Zwolle kwam Wim Coster de stukken tegen. Over een barones die na de dood van haar man werd getroost door de dominee. Dat troosten hield nogal aan en er kwam een kind van. De barones beviel in Zuid-Frankrijk, stond het kind af en betaalde een vergoeding voor de opvoeding. Het nieuws sijpelde door naar Zwolle. De dominee, die getrouwd was en vier kinderen had, werd aangeklaagd. Hem werd het afstaan van een kind en bovendien onzedelijk gedrag ten laste gelegd. De dominee werd veroordeeld tot negen maanden cel. Het nieuws werd een hype in de toen nog schaarse media. Multatuli bemoeide zich ermee. Zijn wettige vrouw en een deel van de kerkgangers bleef in zijn 'onschuld' geloven, totdat hij meteen na zijn veroordeling de biezen nam en met zijn barones naar Engeland vertrok. Nooit werd meer iets van hen vernomen. Het is allemaal echt gebeurd. De barones was Jeannette Pruimers, geboren barones Van Dedem en de dominee was Johannes Gerrit van Rijn. Behalve uit de rechtbank-archieven kon Wim Coster putten uit kerkelijke en privébronnen, waarvan de onlangs bij het HCO ontsloten archieven van de familie Van Dedem belangrijk waren. Hierin bevonden zich onder meer een groot aantal erotisch getinte liefdesbrieven.
De auteur verrichtte veel speurwerk. Uiteindelijk ontmoette hij ook nazaten van het 'bastaardkind' Henri van Dedem. Zijn kleinzoon, 92 jaar oud, woont in Zwitserland en was uiteraard verrast door de aangedragen feiten. Hijzelf kon op zijn beurt weer veel vertellen over zijn grootvader.

De ingrediënten van dit verhaal zouden zich kunnen lenen voor het schrijven van een roman. Maar zoals Elsbeth Etty recenseert in de NRC: 'Het boek is een schoolvoorbeeld van microgeschiedenis. Zo’n onderzoek, daar kan haast geen roman tegenop'.

Zie ook: De Swollenaer
Zie ook: Mijn Stad Mijn Dorp

Zie ook (hieronder) interview met Wim Coster bij RTV Oost

Geen opmerkingen: