vrijdag 28 december 2012

Gerard Vloedbeld Jr. overleden

(Foto: Emiel Muijderman - Tubantia)

G.J.H. Vloedbeld, beter bekend als Gerard Vloedbeld Jr., is gisteren op 93-jarige leeftijd plotseling overleden. Vloedbeld genoot in zijn woonplaats Almelo, maar ook in de regio, bekendheid als journalist en als schrijver over lokale en regionale geschiedenis en tradities. Hij was de zoon van de grote ‘meester’ G.B. Vloedbeld (1884-1961), trad deels in diens voetsporen, maar deed dat geheel op eigen kracht. Vloedbeld Jr. schreef een behoorlijk oeuvre bij elkaar, waarvan hier (zoek op G.J.H. Vloedbeld) een deel vermeld staat.

Frank Löwik schreef in zijn dissertatie De Twentse Beweging: strijd voor modersproake en eigenheid (2003) het volgende over Gerard Vloedbeld:
‘G.J.H. Vloedbeld (1919) uit Almelo, zoon van ‘meister’ Vloedbeld’, kwam als achttienjarige bij de Nieuwe Twentsche en Almelosche Courant (1937-1940) waarvan zijn vader de redactie verzorgde. De krant werd door de bezetter verboden. Vloedbeld schreef tevens, samen met Carel Enkelaar, voor de Twentsche editie van de Volkskrant. Hij dook in bezettingstijd meer dan eens onder en was betrokken bij het verzet. In 1947 verhuisde hij naar Amsterdam. Vloedbeld verzorgde de sportredactie van de Volkskrant. Dat bleef hij doen tot 1952. Terug in Twente schreef hij voor het Dagblad van het Oosten van 1952 tot 1965. Later was hij verbonden aan de Twentsche Courant. In 1987 begon hij zijn rubriek ‘Almelo toen en nu’, die honderden afleveringen zou kennen. Als voorzitter blies hij het historisch Genootschap Stad en Ambt nieuw leven in (1961-1978); hij was betrokken bij het werk van de Culturele Raad, bij monumentenzorg en bij het kerkbestuur van de St. Georgiuskerk. In de jaren vijftig was hij bestuurslid van de ROO (regionale omroep), secretaris van de Algemene Vereniging Twente (AVT) en van de Twentsche Schrieverskring die daar uit voortkwam. Als ‘platschriever’ was hij ook wel actief, alhoewel hij wat dat aanging enige terughoudendheid betrachtte, om niet telkens tot ‘zoon van zijn vader’ te worden gereduceerd. Zo schreef hij onder andere schetsen voor Oons jong het wicht en de dree Dieksen en verzorgde hij meer dan eens het verhaal voor de Twentsche Almanak.’

Vorig jaar schreef hij in samenwerking met zijn zoon G.J.M. Vloedbeld een lange schets over zijn vader in Jaarboek Twente onder de titel Leavensloop van ‘meister’ G.B. Vloedbeld, den Twentsen Homerus. Een uitgebreide biografische schets over Gerard Vloedbeld Jr. zou nu wel passend zijn.

woensdag 19 december 2012

Tweeduuster en Oonzelig mooiste en lelijkste Twentse woord 2012

Afbeelding: Tweeduuster (foto: Wikimedia Commons)

Tis met het meuiste en lellekste Twentse woord net as metn Top Tweedoezend, het geet ja fealijk nich um nieje wöarde, het kan wèèn dat etzelfde woord as lesten joar weent. Ik hadn der al ear aower eskreewn.

Meuiste woord
Weurde dee wa kaans hadn boawnan komm te stoan bint bieveurbeeld: strabaant, niejmoods, het soest miej, aansum antrekken, pupke, obsternoat. Mer ewunn hef tweeduuster(n) (voor de niet-Tukker: schemering).

Lellijkste woord
‘Lellijk’ is ok een lellijk woord, net as rotte of slim (= erg). Mer oonzelig (onzindelijk, vervuild) ist ewodden.

Alns lèzen? In ’t niejste weenter-nummer van n Bodbreef van ’n Kreenk vuur de Twentse Sproak steet er ja nog völ meer van.



zondag 16 december 2012

Regionale en lokale (nieuws)websites

Uit een recent onderzoek blijkt dat er gemiddeld per gemeente een aanbod is van 29 nieuwsmedia. Hierbij wordt alles meegeteld, naast online nieuws ook dagbladen, weekbladen, huis-aan-huisbladen, radio en tv. Slechts tien van deze media brengen eigen nieuws, de rest lift mee op de andere, vooral op de websites van de dagbladen en de regionale omroep. De conclusie van het onderzoek is: ‘Meer berichten, minder nieuws’. Het aanbod verschilt sterk per regio. Gemeenten uit de provincies Friesland en Drenthe tellen twee keer zoveel media met eigen nieuws op internet (11) als gemeenten in Zeeland en Limburg (5). Overijssel zit er tussen in.

Lokaal nieuws: Gele Raaf (Almelo)

Hieronder een overzicht van regionale en lokale nieuwssites in Overijssel van groot (omroep, dagbladen) naar klein (lokale websites).

Websites van regionale dagbladen en de regionale omroep

RTV Oost, de onlangs vernieuwde sites van Tubantia (met 15 regio’s) en De Stentor (met 5 Overijsselse regio’s) brengen oorspronkelijk regionaal en lokaal nieuws. Dit geldt ook voor Boom Uitgevers met Hardenberg.nu, Dedemsvaartse Courant en Steenwijker Courant.

Websites verbonden aan media (weekkranten, en huis-aan-huis bladen, radio, tv)

Hier gaat het om websites die eigen nieuws brengen. De websites zijn een afgeleide van een week- of huis-aan-huiskrant of van een lokale radio- en tv-zender. Bij onderstaande ‘Centraal’ websites was de succesvolle nieuwssite er eerst en kwamen de weekkranten er uit voort.
Salland Centraal
Deventer Centraal
Vechtdal Centraal

De Weekkrant.nl is eigendom van Wegener huis-aan-huis media, de uitgever van (met bijbehorende nieuwssite) o.a. Deventer Post - Dinkelland - Oldenzaal – Haaksberger Koerier – Nieuws van de Week (Hof van Twente) – De Driehoek (Wierden, Rijssen) – De Koerier (Twenterand) – Ommer Nieuws – Oprechte Dalfser Courant.

Andere sites van weekbladen:

Rijssens Nieuwsblad
De Swollenaer
Brugnieuws (Kampen e.o.)

Lokaal nieuws: Weblog Zwolle

Sites van lokale en regionale radio/tv:

RTV Hellendoorn
Zwolse Omroep Organisatie
Twente FM
Delta FM

Websites met nieuws waarbij hulpdiensten betrokken zijn (brand, ongevallen, arrestaties etc.):
112 Twente
112 Enschede
112 Deventer
112 Kampen
112 Zwolle
112 Hardenberg
Regio Salland
Regio Steenwijkerland
Zie verder ook Drimble 112 nieuws

Opvallend is de opkomst van de aggregatie-sites, die geen eigen nieuws brengen, maar berichten plukken van andere nieuws-websites, zoals (betaalde) kranten, regionale omroep.
Voorbeelden: Nieuws.nl – Drimble.nl - DigiCity.nl - Nieuwsdorp.nl - ProNieuws.nl - Plaats.nl

Lokaal nieuws: Dalfsen Net

Lokale nieuwssites

Hieronder voorbeelden van lokale websites waar ‘authentiek’ nieuws te vinden is – soms aangevuld met ‘geleend’ nieuws of andersom: veel geleend nieuws met af en toe een eigen bericht. Soms zijn er veel advertenties, zodat redacteuren (deels) betaald hun werk kunnen doen, maar vaak ook drijven de websites op vrijwilligers.

Hieronder enkele (wat mij betreft) mooie voorbeelden:
Gele Raaf (Almelo)
Weblog Zwolle
Dalfsen Net
Zwartewaterkrant

Lokaal nieuws: Zwartewaterkrant

Overige lokale sites:
Twente Journaal
Almelo Aktueel
Blokzijl.nl
Nieuws uit Delden
Deventer Dagelijks
Deventer Televisie
IJsselnieuws
Diepenveen Dorp
Enschede aan Zee een al sinds 2003 bestaand stadsblog dat zich de laatste jaren vooral richt op kunst, cultuur en fotografie
Geesteren.eu
Genemuiden Aktueel
Goors Nieuws
Hardenbergs Nieuws
Nu Heino
Hart van Hellendoorn
Holtens Nieuws
Nijverdal Nu
Oldemarkt Info
Ommen Leeft
In en om Ootmarsum
Typisch Raalte
Rijssens Nieuws
Nieuwsnet Steenwijkerland
Vollenhove Nu
Vroomshoop Nu
Nieuws Zwolle

Topografische kaart van 1849 (23): Ootmarsum

Een van de meest bijzondere kaarten uit de Overijssel Collectie is de Topografische kaart van Overijssel, 1849, vervaardigd in opdracht van de provincie Overijssel. Door de systematische kartering door het Kadaster en triangulatie van Krayenhoff konden er toen voor het eerst kaarten op grote schaal gemaakt worden, die ook nog nauwkeurig waren. Deze kaart was de eerste kaart van Overijssel, waarop o.m. gedetailleerd grondgebruik en administratieve grenzen werden weergegeven. De kaart is in 32 katernen op linnen geplakt.
Deze kaart, die vrij zeldzaam is, verscheen zo'n tien jaar eerder dan de bekende Topografische Militaire Kaart.

Hieronder een katern met het gebied rond Ootmarsum en daaronder een kaartgedeelte in detail. Klik erop voor vergroting.



In dezelfde tijd dat deze kaart tot stand kwam gaf A.J. van der Aa zijn Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden uit (1839-1851) met topografische beschrijvingen. Dit 13-delige woordenboek is tegenwoordig full-text op Google Books te vinden.

Van steden, dorpen en zelfs veel gehuchten, maar ook van rivieren en andere geografische namen is in dit naslagwerk een beschrijving te vinden, die de toenmalige situatie weergeeft. Enkele voorbeelden:
Ootmarsum
Nutter

maandag 10 december 2012

Regionale uitgaven 2012-21

Rubriek met aanschafinformaties voor collectioneurs in de bibliotheken van Overijssel, maar uiteraard ook voor iedere belangstellende.

Ga voor bestellingen (bibliotheken) naar Bicat Wise – Titels – Besteladministratie – Kies voor IAI’s – Week 2012-51

IAI’s 2012-21

Grensgang : een historische reis langs de randen van Overijssel / Jan Ten Hove. - Kampen : IJsselacademie, 2012. - 240 p. – ISBN 9789066972308


Ik kan volstaan met het citeren van de flaptekst, die in dit geval zeker volledig de lading dekt: ‘Het boek begint met een chronologisch overzicht van de vorming en ontwikkeling van de grenslijnen van Overijssel. Het vervolg is onderverdeeld in negen etappes, waarin de lezer wordt meegenomen op een imaginaire historische reis langs de provinciale grenzen. In elk deeltraject wordt aan de hand van een aantal gevarieerde verhalen een rijk geschakeerd beeld van de grensgeschiedenis geschetst. Elke etappe wordt door zowel moderne als oude kaarten nader in beeld gebracht. Zo kan de lezer als het ware vanuit de luie stoel langs de Overijsselse grenzen reizen, terwijl hij of zij eveneens wordt uitgenodigd om interessante locaties zelf te bezoeken.’
Dit prachtig geïllustreerde boek mag gerust ‘magnifiek’ genoemd worden.

Een perfecte landcaerte van Overijssel : de kaarten van Overijssel door Nicolaas ten Have in het licht van hun tijd / C.M. Hogenstijn. - Kampen : IJsselacademie, 2012. - 119 p. – ISBN 9789066972292


In 1639 ontstonden grensgeschillen tussen Overijssel en Drenthe. De laatsten hadden op een recent vervaardigde kaart de grenzen onjuist weergegeven. Daarop besloten Ridderschap en Steden van Overijssel de Gedeputeerde Staten op te dragen 'een betere ende perfecte lantcaerte van dese provintie' te laten maken. De opdracht werd gegund aan Nicolaas ten Have, conrector aan de Latijnse school in Zwolle, die ook bekendheid genoot als kartograaf. Vijf jaar werkte hij aan zijn kaart, die in 1648 werd uitgebracht als z.g. landtafereel, een prachtig uitgevoerde wandkaart. Ook kwam er een verkleinde uitgave op atlasformaat. De kaart zou tot in de 19e eeuw (!) herdrukt worden – waaronder een bijzonder fraaie en beroemde herdruk in 1743 door Jan de Lat - en als basis dienen voor andere kaarten. Dit boek bevat een schat aan historisch illustratiemateriaal en is onmisbaar voor iedere liefhebber van historische kaarten.

De geest van Overijssel : een spannende verhalentocht / red. Saskia van Oostveen, Ineke Strouken. - Bedum : Profiel, 2012. - 112 p. – ISBN 9789052945385


Deze verzameling volksverhalen is door de inwoners van Overijsselse steden en dorpen zelf geschreven, of herschreven uit de eeuwenoude overlevering. Historische en moderne verhalen wisselen elkaar af.
De geest van Overijssel kwam tot stand in het kader van het Jaar van het Immaterieel Erfgoed, naar aanleiding van de wedstrijd ‘Geef je gemeente een eigen volksverhaal’, met steun van de provincie Overijssel.

De Neuze en andermans zaken : een kroniek van dertig jaar anarchie en losbandigheid in de taxi / Wouter Groote Schaarsberg en Jos Westernenk. - Wolger Media en Adviesbureau PPA, 2012. - 359 p. – ISBN 9789461901996


Teun ‘de Neuze’ Stevens is zo’n figuur waarover ontelbare anekdotes bestaan. Deze 360 pagina’s dikke biografie koppelt het levensverhaal van de goedmoedige taxichauffeur, die vooral ritjes had tijdens het nachtleven in Salland en Twente en nogal eens ‘illegaal’ reed, aan de herinneringen van zijn klanten. Voor hen is de Neuze een cultheld. Bij Teun in de taxi mocht namelijk alles.

"Met wie zijn we dan in oorlog?" : mobilisatie en oorlog rond de Grebbelinie, periode 28 augustus 1939 tot 27 mei 1940 / [Cor Hemmelder sr.]. - Achterveld : W.J. Herder, 2012. - 158 p. – ISBN 9789081587723


Cor Hemmelder was een dienstplichtige uit Hengelo die vanaf de mobilisatie in augustus 1939 tot en met 27 mei 1940 een dagboek bijhield. De vier dagen aan het front bij de Grebbelinie worden gedetailleerd beschreven en geven een beeld van de sfeer onder de soldaten in een slecht voorbereid leger, waar de onwetendheid groot was, evenals de saamhorigheid. Het dagboek werd pas na zijn dood in 1981 gevonden en is nu aangevuld met informatie achteraf uitgegeven.

Een halve eeuw kunstijs in Deventer : 50 jaar kunstijs Deventer / Ron Couwenhoven en Huub Snoep ; [foto's: Archief sportbedrijf Deventer ... et al.]. - [Utrecht : Digitalis], cop. 2012. - 63 p. – ISBN 9789461901354


Vijftig jaar geleden werd de kunstijsbaan in Deventer geopend. In 1966 vond er het EK plaats, dat het begin markeerde van het Ard en Keessie tijdperk. Vanaf die datum zou Nederland qua wedstrijdschaatsen een echt schaatsland blijven. Tal van herinneringen aan EK’s en WK’s, schaatsers als Dries van Wijhe en Gomez, de ontwikkeling van IJsselstadion tot De Scheg, de IJsselcup etc. passeren de revue.

De geschiedenis van Twente 2012 : van prehistorie tot heden / G.J.I. Kokhuis. - 3e dr. - Enschede : Van de Berg, 2012. - 500 p. – ISBN 9789055123834


Een uitgebreide en herziene druk van dit standaardwerk. Bevat uitgebreid register.

Varia uit Enters verleden / J.G. Altena. - Enter : Stichting Oudheidkamer Buisjan, 2012. - 327 p. – ISBN 9789081923712


Dit kloeke boekwerk bevat onder meer 150 jaar Enter in krantenartikelen, Enter in beeld na de Tweede Wereldoorlog (foto’s), Oorlogsdagboek van Gerard en Mimi Acda, Enternaren door de jaren heen (foto’s), Korte geschiedenis van oude Enterse boerderijen en erven.

In Deventer : Landgoederen en historische buitenplaatsen / Barbara Joustra, Jan Terlouw, Tom de Vries ... [et al.]. - Deventer : Stichting Architectuurcentrum Rondeel, 2012. - 128 p. – ISBN 9789081887304


Vierde deel van een serie over architectuur, landschap en cultuurhistorie in en rond Deventer. Dit deel behandelt de geschiedenis en beschrijft de huidige situatie van 19 landgoederen die gelegen zijn in de buurt van Deventer. Bevat ook een mooi verhaal van Jan Terlouw over het wonen op zijn landgoed De Dijkhof bij Twello.

Militaire werken nabij Olst / Stichting IJssellinie. -2012. - 58 p. – ISBN 9789072759085


Deel 2 in een serie van 3 over de IJssellinie, de zeer geheime militaire verdedigingswerken uit de tijd van de koude oorlog. In dit deel staan de permanente verdedigingswerken in het Olster deel van de IJssellinie centraal.

Ballen uit de broek / Charles Rozendal. - Voorburg : U2pi, 2012. - 145 p. – ISBN 9789087592967


Vooral komische belevenissen uit dertig jaar geschiedenis van een seniorenelftal uit Nijverdal, De Zweef 10, samengevat in één seizoen. Herkenbaar voor vele senioren die jarenlang in een vast voetbalelftal spelen.




zondag 9 december 2012

Bekende Overijsselaars van toen (7): weerprofeet kapper Flink uit Hengelo

In deze rubriek personen die in hun tijd vaak de krant haalden, maar nu (vrijwel) vergeten zijn. Vandaag weerprofeet Piet Flink, kapper te Hengelo, die in jaren 1962-1963 regelmatig het nieuws haalde.


Winter van 1963
Degenen die in de eerste helft van de jaren vijftig of daarvoor geboren zijn zullen zich de winter van 1963 herinneren als een kleine ijstijd. Van begin december tot begin maart vroor het vrijwel onophoudelijk, stormde en sneeuwde het. Vijftig jaar later is deze winter nog steeds onafgebroken. Ik schreef er al eens eerder over op dit blog.

Op 1 november 1962 schreef kapper Piet Flink uit Hengelo aan het bestuur van de Elfstedentocht, dat men zich maar vast gereed moest maken voor een nieuwe editie van de tocht op 17 januari. De kapper annex weerprofeet zat er één dag naast bij zijn voorspelling. Op 21 januari tekende De Telegraaf een nieuwe voorspelling uit zijn mond op: de al zes weken aanhoudende strenge vorst zou nog 6 weken aanhouden, met slechts af en toe een beetje dooi. Ook deze voorspelling zou exact uitkomen.

Hype
Het was met name De Telegraaf die van kapper Flink een hype – ook toen waren ze er al – maakte. Vele kranten volgden. Zo stond in het Limburgs Dagblad een foto afgedrukt met het onderschrift: Kapper Flink ontvangt dagelijks tientallen brieven van mensen die advies vragen voor het tijdstip van hun vakantie. Hij ontvangt ook reacties uit het buitenland.

Wie was kapper Flink? Hij was geboren in Musselkanaal (Groningen) omstreeks 1910 en had in 1962 een kapperszaak aan de Brugstraat in Hengelo. Later zou hij verhuizen naar de Beekstraat. In een kapperszaak was het weer het voornaamste onderwerp van gesprek.
In een vraaggesprek met de regionale omroep (RONO) vertelde hij over het geheim achter zijn voorspellingen. ‘Ik ben geen weerkundige, maar met mijn systeem heb ik veel succes. Ik heb dit van mijn vader overgenomen die schoenmaker was. Dat ik met mijn voorspelingen zo’n grote belangstelling zou krijgen had ik niet verwacht. Voor mijn systeem maakt de wind het weer. Een profeet ben ik niet. Als ik u mijn systeem vertel zegt een ieder – is het zó simpel.’

Op 21 maart wordt bekendgemaakt dat kapper Flink zich contractueel verbonden heeft aan het Weer Informatie Bureau te Den Haag. Dit bureau zal een folder gaan verspreiden, waarin wordt bekend gemaakt hoe men van de weeradviezen van kapper Flink kan profiteren. Het W.I.B. wil ook een blad uitgeven, waarin Flink een overzicht geeft van het weer in de komende maanden.
Rond deze tijd wordt hij ook op televisie geïnterviewd in KRO’s Brandpunt over zijn nieuwe lange termijn voorspellingen. Hij voorspelde 100 dagen met goed zomerweer.

Op 6 april reageren de beroeps weerkundigen van het KNMI. Zij misgunnen kapper Flink zijn succes niet, maar bekennen dat zij dergelijke voorspellingen niet kunnen doen, omdat het weer op lange termijn onmogelijk te voorspellen is. Zij zien de Enkhuizer Almanak en kapper Flink niet als concurrenten. Wel durven ze te voorspellen dat na een paar totale missers over kapper Flink nooit meer gesproken zal worden.

De publieke opinie kantelt
In mei werd de kapper nog door Nijmeegse studenten ‘ontvoerd’ en mee naar Nijmegen genomen, waar ze hem tot erelid van hun studentenvereniging benoemden, waarna hij op een praalwagen een feestelijke rijtoer door de stad maakte.

Toch kwam er al snel een einde aan de bewondering voor kapper Flink. Met de paasdagen zat hij er volkomen naast. Op 16 april kopt de Friese Koerier: ‘Kapper in zijn hemd’, wanneer de door Flink voorspelde mooie zonnige paasdagen nat en koud bleken.
De jaren daarna verschijnt nog enkele keren zijn naam in de kranten wanneer hem nog eens om een voorspelling wordt gevraagd. De Elfstedentochtvereniging beweerde achteraf nooit een brief van kapper Flink te hebben ontvangen….

Hoe ik aan deze informatie kom? Een half uurtje speuren in de Historische kranten website van de KB.

Vijftig jaar later kunnen lange termijn voorspellingen nog steeds niet gegeven worden. Wie herinnert zich niet de aankondiging van een horrorwinter vorig jaar? Het deed mij besluiten toch maar eens winterbanden aan te schaffen. Achteraf denk ik dat de winterbandenmaffia achter de horrorwinter zat.

zaterdag 8 december 2012

Mediagrafie (5): Almelo

In de jaren tachtig werkte ik mee aan het samenstellen van bibliografieën en catalogi in gedrukte vorm over voornamelijk Overijssselse onderwerpen. Bibliografieën verschijnen bijna niet meer. Er is ook zoveel meer informatie te vinden dan alleen gedrukte materialen. Hierbij een ‘aanzet tot een mediagrafie’, ditmaal van Almelo. Wie aanvullingen heeft, graag….

Kaart 1866

Informatie over Almelo is uiteraard te vinden op Plaatsengids en Wikipedia.

Geschiedenis van Almelo

Op de website van het historisch archief van de Gemeente Almelo staan artikelen over de geschiedenis van Almelo, die eerder werden gepubliceerd in het dagblad Tubantia.

Niet op internet maar wel ter plekke is zeer veel informatie over de geschiedenis van Almelo te vinden bij het Historisch Informatie Punt (HIP) in de bibliotheek van Almelo.

Een andere belangrijke bron van informatie is het Stadsmuseum Almelo, waar onder andere een bibliotheek, een ansichtkaarten- en fotocollectie, een textielcollectie, een genealogische collectie en allerlei voorwerpen ondergebracht zijn.

Een Canon van Almelo is er (nog) niet, wel een jaartallenlijst.

Plaatsbeschrijving Almelo in 1903

Foto’s – films

Verreweg het grootste online fotoarchief (9000 afbeeldingen) staat op de website van Archief Almelo (zie Beeldcollectie)

Toen was Almelo nog mooi

Fotogalerie van de Stichting Almelo in Woord en Beeld

Fotoarchief Peter Leeuwen

Beeldbank Historisch Centrum Overijssel (foto’s en films)

Beeldbank Rijksdienst Cultureel Erfgoed

Reportages, film(fragmenten), radio, etc. op Geschiedenis 24

Huis Almelo

Romans en verhalen die zich (gedeeltelijk) afspelen in Almelo

Boeken, tijdschriften, dvd’s etc. over Almelo (zoek op Almelo)

Almelo in historische kaarten

Almelo in de krant

Dialect van Almelo (voorbeelden)

Bekende Almeloërs van vroeger en nu (vul bij plaats Almelo in)

Almelose familienamen

Typisch Almelose familienamen, waarvan in 1947 meer dan de helft van de naamdragers in Almelo woonde – de zogenaamde ‘kernnamen’ in het Nederlands Repertorium van Familienamen (eerst totaal Overijssel, dan Almelo): Bokhove (162-87), Bolk (137-88), v.d. Elst (151-137), Getkate (147-80), Grob (115-58), Grobben (308-160), Hammink (354-216), Hinnen (124-94), Hondebrink (273-182), Knoop (132-74), Korte (150-80), van Limbeek (107-78), Lowik (118-98), Reefman (140-77), Van het Reve (100-55), Slaghuis (201-120), Stegehuis (240-185), Bal (51-30), Bonvanie (64-37), Brüggeman (67-57), Brummer (95-80), Drosten (60-30), van Duiven (54-45), Geurtse (90-46), Groote (58-31), Haakmeester (51-36), v.d. Ham (83-45), Hinsenveld (58-44), Hoevenberg (61-32), Janmaat (50-28), v.d. Keuken (57-47), Krabshuis (70-40), Landhuis (50-30), Langeveld (71-42), Loo (51-41), Oude Breuil (85-57), Pezij (61-57), Protzman (73-46), Schelfhorst (94-86), Schipdam (61-50), Schoppert (50-45), Slettehaar (65-65), Stulen (72-57), de Voer (62-35), Westerhoff (58-31), Zandhuis (62-42)

Genealogie

Genealogisch bronmateriaal 
Ga naar: Diversen – Regionale bestanden – Digitale bronbewerkingen (link in de tekst) – Overijssel – internet.

Zoek op de website van Archief Almelo in de Burgerlijke Stand.

vrijdag 7 december 2012

Muziek uit het oosten (56): Opgezwolle

Een speciale rubriek – voor de liefhebbers van muziek. Van alles wat – in ’t Engels of in ’t plat. Goud en oud, nieuw of fout.


De Zwolse vertolkers van Nederlandstalige hiphop waren nog niet voorbij gekomen in deze rubriek. Bij deze. Wie meer wil weten: er is zat over hen te vinden op internet.

woensdag 5 december 2012

Poetica Transisalanae (2): Willem Wilmink - Plechelmusbasiliek Oldnzel

Een jaar lang, van september 2007 tot september 2008, werd op RTVOost elke werkdag een gedicht voorgedragen over een Overijsselse plek of onderwerp, voorzien van passende beelden en muziek, een soort mini-clips. Geen dag zonder gedicht heette de reeks. De filmpjes zijn grotendeels nog in het archief van RTVOost te vinden.

Get Microsoft Silverlight Willem Wilmink - Plechelmusbasiliek Odnzel
Dit is t hoes, wus ik as keend,
woar alns in disse stad um dreait.
Noe dreait allenig meer de weend
der nog umhen en weait en weait.

Dit was aleer n hoes van God,
dat vrede in t gemood kon gevn.
Noe is t aait duuster, aait op slot,
t kon ok wa n fabriek west hebn.

Ik heb kortns nog doarboetn stoan
en ik besefn tot mien schrik:
wa'k dach wat nooit kapot kon goan,
is eerder oet de tied as ik.

zondag 2 december 2012

Website Erfgoed Rijssen-Holten: veel informatie over personen en gebeurtenissen


Ruim twee jaar geleden werd begonnen de archieven van de oudheidkamers in Rijssen en Holten en van de gemeente Rijssen-Holten te digitaliseren. Dat wil zeggen: 15.000 foto’s, tientallen jaargangen kranten en de openbare akten van de burgerlijke stand en de gezinskaarten, waarvoor men nu niet meer naar het stadhuis hoeft.

Beeldbank
De beeldbank Rijssen-Holten bevat momenteel ruim 15.000 foto’s. Grote aantallen foto’s liggen nog klaar om gescand en beschreven te worden.
Over een aantal onderwerpen zijn foto’s verzameld en als themacollectie weergegeven.

Kranten
De complete uitgave van het Holtens Nieuwsblad (1949-2009) is gedigitaliseerd. Voor zover aanwezig is ook het Rijssens Weekblad op internet in te zien.

Genealogie
De openbare akten van de burgerlijke stand zijn direct in te zien en gratis te printen.

Kortom: op de website Erfgoed Rijssen-Holten staan toegangen tot een grote hoeveelheid lokale historische informatie. Met name gegevens over personen en gebeurtenissen uit het nabije verleden zijn ruim voorradig. Eén van mijn grootouders komt van boerderij Aalpol onder Holten. Alleen al in het Holtens Nieuwsblad levert zoeken op deze familienaam zo’n 400 treffers op. Het zou een halve dag kosten deze allemaal te bekijken.
Op andere websites van historische verenigingen vind je vaak informatie over gebouwen, over het ontstaan en de geschiedenis van de plaats etc. Hier is duidelijk gekozen voor het digitaliseren van bronnen. Eén tip: het digitaliseren van een oude adresgids of telefoonboek zou juist op deze website niet misstaan.

zaterdag 1 december 2012

Grenspalen verzamelaars


Lezend in het zojuist verschenen en werkelijk prachtige boek Grensgang van Jan ten Hove – iedereen die iets heeft met de geschiedenis van Overijssel moet dit boek aanschaffen – werd ik geattendeerd op een bijzondere club: de OGVC, de Overijsselse Grenspalen Verzamelaars Club. Ja, je kunt postzegels verzamelen maar ook grenspalen. Gelukkig voor de naaste verwanten van deze verzamelaars gaat het hierbij niet om replica’s op ware grootte o.i.d. van de grensstenen, maar om foto’s van de vaak eeuwenoude objecten. Op de website van de OGVC opdegrens.eu worden alle grenspalen uitgebreid beschreven. Maar er is nog veel meer te vinden. Het is even zoeken op de site, maar je vindt er van alles wat met de Overijssels-Duitse grens te maken heeft: feiten, verhalen, anekdotes, verslagen van grenswandelingen, foto-reportages etc. Klik op de afbeelding hierboven bij Index op Inhoud.
Nog meer weten over grenzen en grenspalen? Zie: De grenspalen van Nederland en Overzicht grenspalen in Nederland.

woensdag 28 november 2012

Gratis app Landgoederen Overijssel te downloaden

In 2011 heeft de provincie een inventarisatie laten uitvoeren naar landgoederen in Overijssel. Overijssel kent 662 bestaande landgoederen. Deze beslaan samen een oppervlakte van meer dan 34.000 hectare. Dit is 10% van de oppervlakte van Overijssel en 25% van de ecologische hoofdstructuur. Van de Overijsselse bossen ligt 40% op landgoederen en 8% van de landbouw in Overijssel heeft plaats op landgoederen.

Huis en landgoed De Haere bij Olst (foto: Wikimedia Commons)

270 historische landgoederen
270 landgoederen zijn van voor 1960 en worden historische landgoederen genoemd. Dit zijn de oudste landgoederen van voor 1850 en de ontginnings- en fabrikantenlandgoederen van 1850 tot 1960. Een digitale kaart met kadastrale begrenzingen van deze historische landgoederen is te vinden in de Atlas van Overijssel. In vergelijking met de rest van Nederland kent Overijssel veel historische landgoederen. Deze dichtheid wordt alleen geëvenaard door delen van Gelderland, Utrecht en de binnenduinrand van Kennemerland. De grote dichtheid aan landgoederen is te verklaren door de aanwezigheid van oude bestuurscentra, de grote welvaart van de steden Zwolle en Deventer en de grote ontwikkeling van de textielindustrie in Twente. Nergens in Nederland zijn zoveel ontginnings- en fabrikantenlandgoederen te vinden als in Overijssel, met name in Oost Twente. Veel van deze landgoederen zijn door (textiel)fabrikanten gesticht op voormalige heidegronden.

Concentraties
De landgoederen zijn niet gelijkmatig over de provincie verspreid, er komen concentraties van landgoederen voor. In Overijssel zijn 7 landgoederenclusters te onderscheiden. Rond de steden Deventer, Enschede en Oldenzaal, bij Vollenhove, rond Heino, langs de Overijsselse Vecht en in de zone Diepenheim-Goor. De helft van de landgoederen ligt in deze zones. De laaggelegen weide- en moerasgebieden in de Kop van Overijssel, de IJsseldelta en de omgeving van Dedemsvaart en Vriezenveen kennen betrekkelijk weinig landgoederen. Deze verschillen kunnen worden verklaard door terreingesteldheid, nabijheid van een stad en de historische infrastructuur.
Kijk hier voor meer informatie over dit onderwerp.

Oversticht brengt app uit
Ter gelegenheid van het 'Jaar van de Historische Buitenplaats' heeft Het Oversticht nu een gratis app voor mobiele telefoons en tablets over buitenplaatsen en landgoederen in Overijssel gemaakt. Met deze applicatie voor een mobiele telefoon worden (verdwenen) landgoederen zichtbaar gemaakt. Dat gebeurt met historisch kaartmateriaal, tekeningen of prenten en tekst.
In de app komen twee zones aan bod, het Vechtdal en Twente waaruit een selectie van landgoederen en buitenplaatsen belicht wordt. Met behulp van het navigatiesysteem kunnen routes worden samengesteld, eventueel aan de hand van selectiecriteria zoals architect of ouderdom. Er wordt in de app duidelijk vermeld of het landgoed of het huis toegankelijk is of niet.

Voor meer informatie en het downloaden van de app zie de website van Het Oversticht.





maandag 26 november 2012

Regionale uitgaven 2012-20

Rubriek met aanschafinformaties voor collectioneurs in de bibliotheken van Overijssel, maar uiteraard ook voor iedere belangstellende.

Ga voor bestellingen (bibliotheken) naar Bicat Wise – Titels – Besteladministratie – Kies voor IAI’s – Week 2012-49

IAI’s 2012-20

Lekker Twente : koken met het beste van Twentse bodem / Frederike Krommendijk ... [et al.]. - Enschede : Twentsche Courant Tubantia, 2012. - 230 p. – ISBN 9789461909411. - € 19,95


Redacteur en columniste Frederike Krommendijk bezocht en interviewde dit jaar 16 boeren en een wijngaard in Twente vanwege de bijzondere producten die er gemaakt werden. Met behulp van vier Twentse topkoks werden gerechten bedacht bij deze producten en de recepten hiervan opgeschreven in dit boek. Lekker Twente is meer dan een kookboek. De interviews en vele tips maken het boek compleet. Uitgegeven in ringband.

Het dorp dat er niet had moeten komen : Mariënheem 75 jaar een bloeiende gemeenschap / Theo van Mierlo. - Kampen : IJsselacademie, 2012. - 368 p. – ISBN 9789066972278. - € 34,95


Deze prachtige uitgave van de IJsselacademie is een schoolvoorbeeld van een zeer complete dorpsgeschiedenis. Een eigengereide pastoor bepaalde in 1937 de plek waar een nieuwe kerk en parochie moest worden gesticht voor de rooms-katholieken in een gebied dat gelegen was tussen Raalte, Haarle en Luttenberg. Rond die kerk ontstond Mariënheem. Welke ontwikkelingen dit dorp meemaakte wordt zeer uitgebreid geschetst in een boek van 370 pagina’s, voorzien van vele bijzondere illustraties.

De melbuuln van Nazareth : bijnamen in en om Borne / Leo Leurink. - Borne : Heemkundevereniging Bussemakershuis Borne, 2012. - 180 p. – ISBN 9789081074704. - € 12,50


In Borne (bijnaam: Nazareth) hadden, net als in andere plaatsen, van oudsher veel inwoners een bijnaam die bij hun familienaam hoorde. Deze bijnamen geven vaak een stuk cultuurhistorie weer. In het boek is een inventarisatie van deze namen opgenomen. Anderen kregen in de loop van hun leven een bijnaam. Aan hen kleven anekdotes vast die het boek ook voor niet-autochtonen prettig leesbaar maken.

Ook in Kampen vliegen geen uilen met bonte kraaien / Gerrit de Munnik. - Amsterdam : Pêche Melba, 2012. - 144 p. – ISBN 9789069310060. - € 16,50


De verhalen in dit tweede boekje van Gerrit de Munnik worden verteld door een overspannen leraar en een gescheiden vrouw, die elkaar ontmoeten op het bankje voor het oorlogsmonument in Kampen. Fictie en non-fictie lopen door elkaar heen maar allerlei plekken en gebeurtenissen uit het verleden van Kampen, maar ook daarbuiten, passeren de revue.

Overijsselse Historische Bijdragen 127e stuk 2012 : verslagen en mededelingen van de vereeniging tot beoefening van Overijsselsch regt en geschiedenis / red. E.A. van Dijk. - Hilversum : Verloren, 2012. - 160 p. – ISBN 9789087043254. - € 19,-


Kijk hier voor de inhoud van deze jaarlijks verschijnende bundel met artikelen over de geschiedenis van Overijssel.

Desmond Tutu : Deventer / teksten van Anne Boer ... [et al.] ; eindred. Will de Raaff en Berend van de Sande. - Dagblad de Stentor, 2012. – 90 p. - € 12,95


Tijdens een 9-daags bezoek aan Nederland verbleef aartsbisschop Desmond Tutu 6 dagen in Deventer. In dit boekje vol foto’s en verhalen het verslag van zijn bezoek aan Deventer.

Bij wijze van uitzondering een cd van een regionale artiest:

Oer/ Serge Epskamp. - Casco Songs, 2012. - 1 compact disc. + 1 tekst (13 p). - Bevat o.a.: Krantenwief ; Schemerbleumken en de Rivier ; Olde Hut.


Kijk hier voor meer informatie.

Tot slot twee boeken die buiten de categorie vallen van uitgaven die hier in deze rubriek besproken worden. Het gaat om fictie met een Overijssels tintje die niet wordt aangeboden via NBD/Biblion.

Van slag / Beppie van Zutphen. - Soest : Boekscout.nl, 2012. - 200 p. – ISBN 9789462060371. - € 17,95


Uit de Tubantia: Debuutroman van de in Hengelo opgegroeide Beppie van Zutphen. Ze woonde daarna in Brabant en nu sinds enige tijd in Almelo. Ze schreef eerder veel toneelstukken. De roman is gebaseerd op ervaringen van haar zoon die in Spanje betrokken raakte bij een verkeersongeval. De roman speelt gedeeltelijk in Twente, in de buurt van het Springendal bij Vasse en Ootmarsum.

De overwinning : hoe ga je verder als je leven opeens op zijn kop staat? / Margret Ester. - Boekscout, 2012. - 239 p. – ISBN 9789461760302. - € 17,95


Flaptekst: De auteur woon met haar man en haar dochter in Gramsbergen, maar is geboren en getogen in Zwolle. Vanuit haar grote passie voor sport, ze speelt rolstoelbasketbal, heeft zij deze debuutroman geschreven. Het boek gaat over Anouk, een sportief 12-jarig meisje. Ze surft, wandelt in de bergen en houdt van bergbeklimmen. Tijdens haar vakantie in Oostenrijk krijgt Anouk plotseling een ongeluk, waardoor haar leven drastisch verandert...

zaterdag 24 november 2012

Overijssel koploper canons


In 2005 werd een canoncommissie ingesteld omdat de Onderwijsraad had geconstateerd dat er in het onderwijs een tekort was aan “aandacht voor de ‘canon’ als uiting van onze culturele identiteit, terwijl er juist behoefte is aan onderhoud van het collectief geheugen.”

In 2007 werd op verzoek van het ministerie van OCW een culturele en historische canon gepresenteerd die in de eerste plaats bedoeld was voor het onderwijs. De canon van Nederland telt 50 vensters: belangrijke personen, creaties en gebeurtenissen die samen laten zien hoe Nederland zich ontwikkeld heeft tot het land waarin we nu leven. De canon werd gepresenteerd op www.entoen.nu De website won in 2008 de Geschiedenis Online Prijs voor de beste themawebsite van Nederland.

In de loop van 2008 doken overal canons op, op andere terreinen en over andere onderwerpen, maar ook geschiedeniscanons van provincies, landstreken, steden en dorpen. Besloten werd om naast de landelijke canon ook een website met regiocanons in het leven te roepen.

In november 2009 ontving de IJsselacademie de opdracht van de provincie Overijssel om in samenwerking met onder meer historische verenigingen en oudheidkamers en onder leiding van Ewout van der Horst de lokale canons samen te stellen en op de website te plaatsen. Op basis van deze lokale canons komt een integrale Canon van Overijssel tot stand. De presentatie hiervan vindt plaats in het voorjaar van 2013.

Een blik op de landelijke site Regiocanons leert, dat Overijssel met afstand koploper is bij het tot stand brengen van canons van steden, dorpen of gemeenten. Op dit moment zijn er 24 geplaatst. Goede tweede is Gelderland met 14 canons en derde Noord-Holland met 10 canons. Daarna houdt het een beetje op.

Binnen nu en een half jaar komen er naar verwachting nog een aantal bij, zodat het totaal op circa 30 komt en daarmee Overijssel bijna compleet is. Maar van een aantal plaatsen ontbreekt elk nieuws over een canon: Almelo, Hengelo (wel een alternatieve canon), Raalte, Vriezenveen, Steenwijk. Niet elke plaats of gemeente heeft een grote/sterke historische vereniging. Maar in Hengelo en Almelo moeten er toch mogelijkheden zijn…

Natuurlijk is er kritiek op de canon, zowel op vorm als inhoud. De term ‘vergruizing van de geschiedenis’ kom je vaak tegen. Toch vind ik persoonlijk de regiocanon Overijssel een van de mooiste websites van de afgelopen jaren. Met behulp van het zoekvenster scrol je gemakkelijk door de geschiedenis van Overijssel en zie je bijvoorbeeld dat bepaalde onderwerpen in diverse lokale canons terugkomen. Logisch natuurlijk maar je krijgt wel alles op een rij.

Een pluim voor de IJsselacademie en de historische verenigingen in Overijssel voor dit resultaat!

Topografische kaart van 1849 (22): Vasse en Mander

Een van de meest bijzondere kaarten uit de Overijssel Collectie is de Topografische kaart van Overijssel, 1849, vervaardigd in opdracht van de provincie Overijssel. Door de systematische kartering door het Kadaster en triangulatie van Krayenhoff konden er toen voor het eerst kaarten op grote schaal gemaakt worden, die ook nog nauwkeurig waren. Deze kaart was de eerste kaart van Overijssel, waarop o.m. gedetailleerd grondgebruik en administratieve grenzen werden weergegeven. De kaart is in 32 katernen op linnen geplakt.
Deze kaart, die vrij zeldzaam is, verscheen zo'n tien jaar eerder dan de bekende Topografische Militaire Kaart.

Hieronder een katern met het gebied rond Mander en Vasse en daaronder een kaartgedeelte in detail. Klik erop voor vergroting.



In dezelfde tijd dat deze kaart tot stand kwam gaf A.J. van der Aa zijn Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden uit (1839-1851) met topografische beschrijvingen. Dit 13-delige woordenboek is tegenwoordig full-text op Google Books te vinden.

Van steden, dorpen en zelfs veel gehuchten, maar ook van rivieren en andere geografische namen is in dit naslagwerk een beschrijving te vinden, die de toenmalige situatie weergeeft. Enkele voorbeelden:
Mander
Vasse

vrijdag 23 november 2012

Website ‘De Taal van Overijssel’ (2)


In april van dit jaar kondigde ik deze website al aan die a.s. maandag officieel in gebruik wordt genomen en een initiatief is van de IJsselacademie m.m.v. TwentseWelle. In april werkte nog maar 1 van de knoppen. Geluidsfragmenten met gesproken dialect uit diverse Overijsselse plaatsen konden via deze knop beluisterd worden. Die fragmenten waren afkomstig uit de database van het Meertens Instituut. Er werd een oproep gedaan aan de Overijsselse bevolking nieuwe fragmenten in te sturen. Naar nu blijkt heeft slechts een enkeling daar gehoor aan gegeven, zodat dit onderdeel nauwelijks uitgebreid is.

Dat geldt niet voor andere onderdelen. Wat is er allemaal te bekijken op de website:

- Via een kaart kan een stad of dorp aangeklikt worden. Hier kun je kiezen voor de al vermelde geluidfragmenten, voor een verhaal of gedicht in dialect en voor informatie over het specifieke dialect van betreffende plaats.
- Spelling: onder de knop ‘spelling’ staan brochures (pdf) over dit onderwerp.
- Kennisbank: In de kennisbank zijn eveneens in pdf de belangrijkste woordenboeken en studies te vinden die betrekking hebben op de verschillende streektalen van Overijssel. De knop woordenboek Overijssels-Nederlands werkt op dit moment nog niet.
- Nieuws: streektaalcursussen, actualiteiten etc.

De liefhebber kan wel wat verloren uurtjes zoet brengen op deze website!

zondag 18 november 2012

Oude Markt ‘leukste’ plek van Enschede

Een deel van de Oude Markt (foto: Wikimedia Commons)

Alweer een ‘leukste’ verkiezing. Dit keer gaat het om de verkiezing van de leukste plek van Enschede, die gelijktijdig met het uitbrengen van het boek De 053 leukste plekken van Enschede werd georganiseerd. Zowel Enschede, noch Hengelo als Almelo kent veel echt mooie historische plekken. Die moet je eerder zoeken in de kleinere Twentse plaatsen als Oldenzaal, Ootmarsum en Borne.

Enschede heeft dit jaar al een prijs in de wacht gesleept: de lelijkste plek van Nederland. Tien plekken waren genomineerd voor de leukste plek. Er werd zo’n 3000 keer gestemd. Voetbalsupporters zetten het stadion op nummer 3, tevreden vegetariërs restaurant Het Paradijs op nummer 2 en ruim 600 notoire terraszitters de Oude Markt op nummer 1.

Kijk hier voor meer informatie.

Eind december kan heel Nederland kennismaken met de Oude Markt als het Glazen Huis van Serious Request hier staat opgesteld.

De Mars, maandblad van en voor Overijssel (12)

De Mars was een Overijssels maandblad dat tussen 1953 en 1981 verscheen en waaraan bijna alle bekende journalisten/publicisten uit die tijd meewerkten. De Mars bevatte artikelen over regionale onderwerpen op cultureel, maatschappelijk, economisch en toeristisch terrein. De vaak lange(re) artikelen geven een goed tijdsbeeld. In deze rubriek vermeld ik per jaargang een aantal artikelen over onderwerpen of gebeurtenissen uit dat jaar. Dit keer jaargang 1962.

Welke thema’s speelden er in 1962, althans wanneer we De Mars als leidraad nemen? Geen complete opsomming, maar een aantal zaken die mij opvielen.

Foto: cover decembernummeer 1962

Het woord ‘bezuinigen’ komt in de hele jaargang niet voor, wel is er veelvuldig sprake van ‘subsidie toegekend’ en soortgelijke termen. In plaats van werkloosheidcijfers worden groeicijfers vermeld. Zwolle groeit het snelst: in twee jaar tijd zijn er 1400 arbeidsplaatsen bijgekomen.

Dat wil niet zeggen dat er geen problemen zijn die om een oplossing vragen. Zo is er het ‘vraagstuk’ van de woonwagenbewoners, die nog moeten leven zonder enige vorm van voorziening (geen licht, geen sanitair, geen onderwijs etc.). Bij een bezoek aan Overijssel kondigt minister Klompé aan dat ze het woonwagenwerk uit de gemeentelijke verantwoordelijkheid haalt en dat voortaan rijk en provincie zich beleidsmatig en financieel over dit probleem gaan ontfermen.

Veel aandacht is er voor de Noordoostpolder, Emmeloord en Urk. Vanaf september 1962 behoorde de gemeente Noordoostpolder tot Overijssel. In 1986 werd het onderdeel van Flevoland.

Monumentenwet
‘Als laatste der beschaafde volkeren’ (aldus een toenmalig Kamerlid) krijgt Nederland een Monumentenwet. Daarvóór is tijdens de wederopbouwperiode mét het opruimen van de oorlogsschade ook veel erfgoed opgeruimd. Behoud van historisch erfgoed was nauwelijks een item. De wet bood wat meer bescherming tegen sloop, maar van onderhoudsplicht van eigenaren was nog geen sprake. Er waren nauwelijks financiën aan de wet gekoppeld. Uitvoering en financiering werd aan de provincie overgelaten.

Foto: Bij restauratie van de kademuren van de Burgel in Kampen, moest de Cellesbrug - ondanks dat deze op de monumentenlijst stond - verdwijnen.

Infrastructuur
In 1962 werd het tracé voor de E8 (A1) vastgesteld. Dertig jaar later was de aanleg van de weg tot aan Oldenzaal voltooid. Ook werden in dit jaar plannen bekendgemaakt voor de aanleg van twee bruggen bij Zwolle en Kampen. Deze plannen zouden resp. in 1970 en 1983 worden gerealiseerd.

Provinciale Statenverkiezingen
Vastgesteld wordt dat sinds de oorlog de taken en verantwoordelijkheden, en daarmee het budget van de provincie, fors zijn toegenomen. Door sommigen wordt gewaarschuwd dat collega-politici zwevende kiezers willen verleiden ‘tot het doen van een uitspraak (over een landelijk thema) op een moment dat zulks niet past’.
In 1962 was er nog stemplicht, wat zou kunnen leiden tot avontuurlijk stemmen door mensen die weinig met politiek op hadden. Maar geen enkele partij won of verloor meer dan 1,5 procent van de kiezers, de meeste partijen bleven binnen de 1 procent. De uitslag in Overijssel was: KVP 32,4 – PvdA 29,9 – VVD 10,0 – ARP 8,8 – CHU 8,5 – PSP 3,0 – CPN 2,9 – SGP 2,1 – GPV 0,7

Foto: Een zitting van de Provinciale Staten.

Filiaalvestigingen
Rond 1962 ligt het aantal bedrijven met nevenvestigingen op een hoogtepunt. Koploper is de confectie-industrie waar 35 Overijsselse bedrijven binnen de provincie filialen hebben gesticht en 16 filialen buiten Overijssel. Anderzijds hebben 77 bedrijven van buiten de provincie in Overijssel filialen geopend. Ook textiel- en metaalfabrieken openen tientallen nevenvestigingen.
Reden: schaarste aan arbeidskrachten. Werden tot dan toe arbeiders van elders gehaald, nu wordt het werk naar het arbeidspotentieel gebracht. Het aanwezig zijn van bedrijfsruimte, goedkope bouwgrond en financiële tegemoetkomingen hielpen ook mee om ervoor te zorgen dat menig dorp voor het eerst industrie binnen haar grenzen kon verwelkomen.

Recreatie, ruilverkaveling en landschap
Voor het eerst wordt in de Troonrede gewaarschuwd voor de nadelen van het op voortvarende wijze uitvoeren van ruilverkavelingen op basis van de Ruilverkavelingswet van 1954. In deze wet wordt nergens aandacht besteed aan het behoud van landschapsschoon. Ten onrechte, zo wordt in een redactioneel artikel en in andere bijdragen gesteld. Juist nu recreatie een grote vlucht neemt en steeds meer mensen in de toenemende vrije tijd van landschap en natuur willen genieten, verdwijnt deze op grote schaal. Ook de pas aangenomen Boswet vormt een gevaar voor bomen, houtopstanden en houtwallen die kleiner zijn dan 10 are.
De waarschuwingen van de auteurs van de artikelen laten zien dat uitspraken als ‘er was in die tijd geen aandacht voor’ niet altijd kloppen. Bijna altijd zijn er mensen die op het moment zelf de foute beslissingen aanvechten die door de meeste anderen pas later (h)erkend worden.

Foto: Kamperen in 1962

Culturele bijdragen zijn er over het Opera-gezelschap Forum, Jazz van Amerika tot Overijssel, drie jonge kunstschilders: Jan Bolink, Henk Schuring en Eef de Weerd, architect Rietveld, dirigent Paul Pella etc.

Rusluie
Sinds een jaar heeft J. Hosmar te Vriezenveen contacten met voormalige Rusluie in heel Europa. Er zijn plannen voor een reünie van Ruslandvaarders en op de zolder van de Oudheidkamer is een complete Russische afdeling ingericht. In De Mars artikelen over de Ruslandvaarders Cornelis Kruys en Wicher Berkhoff.

Losse berichten:
* De gemeenteraad van Dalfsen gaat de bromnozems met politieverordeningen te lijf.
* Borne heeft de vloek uitgeroepen over de ontelbare speel- en gokautomaten die hier nog een oase vonden. Na een korte overgangstijd is aan dit euvel thans voorgoed een eind gemaakt.
* In Enschede zijn de eerste woningen in de torenflats betrokken. Er komen er vier gereed in het Mekkelholt. Ze tellen elk 12 verdiepingen met in totaal 236 woningen. Het zijn de eerste torenflats in ons land, welke in de woningbouwsector zujn gebouwd.
* In Zwolle zal naar men verwacht aan het einde van dit jaar een record aantal woningen in aanbouw zijn. Men schat voorzichtig 1250.
* De laatste rit van de N.T.M.-tram van Steenwijk naar Oosterwolde is niet ongemerkt voorbijgegaan. Overal langs de trambaan kwamen de bewoners buiten en wuifden tegen het trampersoneel.
* In Giethoorn bewees de 100e plastic boot, die van stapel liep, dat men ook in het land van de gezellige, ouderwetse punters van moderniseren weet.
* Het TBC-sanatorium Hellendoorn zal op korte termijn verbouwd worden tot een verpleeginrichting voor psychisch gestoorde bejaarden.

Foto: De grotere Openbare Leeszalen en Bibliotheken in Overijssel kenden al een muziekafdeling. Een bibliothecaris adviseert.


vrijdag 16 november 2012

Meld je favoriete geschiedeniswebsite aan!


Er kunnen weer websites aangemeld worden voor de Geschiedenis Online Prijs 2012. Deze online prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan de beste Nederlandse website over geschiedenis. De prijs, een initiatief van Archieven.nl , Historisch Nieuwsblad en het Nationaal Archief, wordt op 12 februari 2013 uitgereikt in het Nationaal Archief in Den Haag.

Het aanmelden van favoriete websites kan tot en met 14 december. De eerste tientallen aanmeldingen zijn sinds gisteren al binnen. Vanaf 15 december kan er gestemd worden op de gekandideerde sites, die stemmen mogen werven met behulp van banners etc. De winnaar van de publieksprijs krijgt € 2.500,-.

Naast het publiek wijst ook een vakjury een winnaar aan. Deze jury beoordeelt geschiedeniswebsites in drie categorieën:
- Archiefdiensten
- Verenigingen en particulieren
- Musea en Themasites

De jury kijkt onder andere naar toegankelijkheid, gebruiksvriendelijkheid, betrouwbaarheid en originaliteit. De winnaar van de juryprijs verdient de hoofdprijs: een beeldje van beeldend kunstenares Gonneke van Echten.

Kijk hier voor de winnaars in de diverse categorieën in de voorgaande zes jaren.


De website van de Historische Vereniging Hasselt is de enige Overijsselse winnaar tot nu toe. De site won in 2010 in de categorie historische verenigingen. Wel kreeg Het Kamperlijntje in 2008 een eervolle vermelding.

Wat dat betreft scoort Overijssel niet best. Op dit moment is er alleen een Overijsselse aanmelding binnen van de Historische Vereniging IJsselham. Er moeten toch meer kandidaten te vinden zijn?

dinsdag 13 november 2012

Enschede in 6000 foto’s bij bibliotheek

Foto: DokLab

In de Centrale Bibliotheek Enschede wordt a.s. vrijdag een digitale fototafel onthuld, waarop foto's en video's uit het Stadsarchief te zien zijn. De digitale fototafel is een grote tablet van ruim één meter bij zeventig centimeter. Op de tablet kunnen bezoekers van de bibliotheek in zo'n zesduizend foto's van het Stadsarchief Enschede zoeken. Je kunt zoeken op trefwoord, via een tijdlijn of in speciale collecties.
De foto’s zijn voor zover mogelijk van achtergrondinformatie voorzien en kunnen met behulp van de QR-code naar de smartphone worden gedownload. De digitale fototafel (officieel: Heritage Browser) is geplaatst bij de afdeling Enschede en Regio.
Enschede is de eerste Overijsselse bibliotheek die deze mogelijkheid biedt en heeft bij de realisatie van het apparaat, waaraan ook interactieve mogelijkheden en apps gekoppeld worden, samengewerkt met DokLab Delft en het Stadsarchief Enschede.

maandag 12 november 2012

Regionale uitgaven 2012-19

Rubriek met aanschafinformaties voor collectioneurs in de bibliotheken van Overijssel, maar uiteraard ook voor iedere belangstellende.

Ga voor bestellingen (bibliotheken) naar Bicat Wise – Titels – Besteladministratie – Kies voor IAI’s – Week 2012-47

IAI’s 2012-19

De zaak Siebrand : de omstreden dubbelrol van een drankenhandelaar in oorlogstijd / Henk de Koning ; [tekstred. Sjoerd de Jong]. - Kampen : Aerie Uitgevers Auteurs, 2012. - 141 p. – ISBN 9789078430087. - € 14,95


Uit Mijn Stad Mijn Dorp 2012-2: ‘Jan Willem Siebrand (1899-1970) uit Kampen was al voor de oorlog één van de grootste wijnhandelaren van Nederland. Iedereen wist te vertellen dat hij tijdens de bezetting had gejaagd met Rauter, de hoogste nazi-politiechef in Nederland. Maar weinigen wisten dat hij met tonnen smeergeld, drank en sigaren ook tientallen mensen uit handen van de nazi’s bevrijdde. De rechter stelde hem direct na de oorlog, vlak voordat de zaak zou dienen, buiten gerechtelijke vervolging, met heftige publieke emoties als gevolg. Het blazoen van Siebrand, die wel degelijk oorlogswinsten had gemaakt, bleef besmeurd. Maar de vraag of ‘JW’ tijdens de oorlog nu ‘goed’ of ‘fout’ was, is nimmer definitief beantwoord. De Kamper oud-journalist Henk de Koning beet zich 65 jaar na dato vast in ‘de zaak Siebrand’ die hij reconstrueert op basis van zowel bekende als jarenlang verborgen gebleven feiten.’

Armenzorg en Nabuurschap : de armvoogdij Muggenbeet / Jos Mooijweer. - Kampen : Stichting IJsselacademie, 2012. - 127 p. – ISBN 9789066972261. - € 17,50


Muggenbeet was ooit, gelegen aan een knooppunt van vaarwegen en profiterend van de turfhandel, een welvarende buurtschap. Gelegen tussen de kerken van Steenwijkerwold en Blokzijl werd de armenzorg een twistpunt tussen de diaconieën van beide kerken. Ingrijpen van de Staten van Overijssel in 1681 maakte de Muggenbeters verantwoordelijk voor hun eigen armen. Hieruit kwam de Armvoogdij Muggenbeet voort. In deze publicatie wordt de meer dan drie eeuwen oude geschiedenis van deze instelling maar ook de geschiedenis van Muggenbeet in bredere zin beschreven. Opvallend zijn de unieke en karakteristieke afbeeldingen.

Op de kroeg : belevenissen van de eeuwige student / Valentijn Stevens. - Rotterdam : Mijnbestseller.nl, 2012. - 152 p. – ISBN 9789461934222. - € 17,50


Flaptekst: In ‘Op de kroeg’ vertelt Valentijn Stevens vol humor over zijn belevenissen tijdns zijn studententijd te Enschede. Hij geeft in zijn verhalen praktische tips om om te gaan met de problemen die je als student tegen komt zoals huisgenoten die niet kunnen koken, verplicht college op vrijdagochtend, een gestolen fiets en geldgebrek. Daarnaast geeft hij meer inzicht in de reden dat studenten graag een slot op hun deur hebben, waarom ze lid worden van een vereniging, waarom je studenten nooit lui mag noemen en op welke plekken in Enschede je moet zijn als student.’

Verlichte geesten : de IJsselstreek als internationaal religieus-cultureel centrum in de late middeleeuwen / Catrien Santing ... [et al.]. - Deventer : Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek, 2012. - 74 p. – ISBN 9789080989603. - € 12,95


Teksten van vier lezingen die in het voorjaar plaatsvonden bij Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek (SAB) over het thema Moderne Devotie. Na een algemene inleiding over de vernieuwingsgeest van de Moderne Devotie door prof. dr. Catrien Santing, gaat dr. Mathilde van Dijk in op de leescultuur van de Moderne Devoten en vertelt dr. Sabrina Corbellini over het veelvuldig gebruik van boeken, ook door vrouwen, in de late Middeleeuwen. Dr. Ad Tervoort belicht tenslotte de belangrijke rol van de IJsselsteden in het laatmiddeleeuwse onderwijs.

Jaarboek Twente 2013 / Stichting Jaarboek voor Twente. - Jrg. 52, 2013. - Enschede : TwentseWelle, 2012. - 144 p. – ISBN 9789071517341. - € 14,95


Kijk hier voor meer informatie.

Textielhistorische bijdragen 52 (2012) / [red. M. Blomjous ... et al.]. - Enschede : Stichting Textielgeschiedenis, 2012. - 138 p. – ISBN 9789087043261. - € 18,50


Zoals de serietitel al aanduidt gaat het hier om artikelen op het gebied van textielgeschiedenis. Eén van de artikelen gaat over de firma Rozendaal te Enschede.

Twentse almanak voor het jaar 2013 / [auteurs: Bonne Altena ... et al. ; eindred.: Harry Nijhuis]. - 134e jrg. - Enschede : Twentse Welle, 2012. - 240 p. – ISBN 9789461901798. - € 4,95


Naast allerlei wetenswaardigheden ook verhalen en gedichten.