dinsdag 19 mei 2009

Uit de Overijssel-collectie van de OBD (3): Geïllustreerde gidsen 1890-1930


Afbeelding: toeristische gids van Goor (1901)

De OBD is in het bezit van enkele tientallen geïllustreerde gidsen van Overijsselse plaatsen uit de periode 1890-1930. Deze gidsen werden meestal uitgegeven door de plaatselijke VVV’s. De inhoud bestond uit een aantal vaste onderdelen: ze bevatten advertenties, feitelijke informatie over dienstregelingen, postbezorging, logiesmogelijkheden en een aantal wandel- en soms fietsroutes. De beschreven wandelingen zijn interessant: het gaat vaak om zeer gedetailleerde beschrijvingen van straat tot straat, afgewisseld met foto’s. Gebouwen worden beschreven en soms worden zelfs de bewoners vermeld. De gidsen vormen zo een nauwkeurige plaatsbeschrijving van 100 jaar geleden. Veel van deze toeristische gidsen zijn ook nog voorzien van een (wandel)kaart.

Als voorbeeld hier een willekeurig fragment over een wandeling door Borne uit In en om Hengeloo, Borne en Delden, een gids uit 1899:

Weldra hebben wij de Dorpstraat voor ons en zien het huis van Doctor Eekman met zijn vriendelijken tuin rechts van ons. Even verder, links, hebben wij de damastweverij van de firma S. Spanjaard, waar een weg afgaat, de Zwarte weg, die achter 't geheele dorp omloopt en ter hoogte der R.-Kath. kerk uitkomt en ook op verschillende plaatsen weder verbonden is aan de Dorpsstraat. Aan dien weg staat de fabriek van den heer Hofstede Crull, die het dorp van electrisch licht voorziet, want Borne is een der weinige plaatsen in ons land, waar men niet alleen voor de winkels en woningen, maar ook voor de straatverlichting electriciteit bezigt en overal zien wij aan palen - deels aan die van den telegraaf - de kurketrekkerachtig gewonden draden, die 's avonds de duisternis moeten verdrijven. Weldra hoopt men ook telefonisch met Hengeloo te zijn verbonden, waarvoor concessie is verleend, maar de Waterstaat maakt bezwaar tegen het plaatsen der palen langs den weg. Aan dien achterweg vinden we ook nog een ouderwetsch Twentsch huis, waar de balk boven de groote schuurdeur het opschrift draagt: 0 God, bewaert het huys voor brant en voor de vernylende hant. Ao. 1728.28 :Maart. Een soortgelijk opschrift kwam vroeger ook voor op de deur der oude brouwerij.
Wij volgen de Dorpsstraat en treffen eerst het groote huis van mevr. L. S. Spanjaard en even verder het Post- en Telegraafkantoor en daartegenover eene nieuwe villa, Villa Elisabeth, van den heer Albert Spanjaard. Voor deze staat een gebouw, dat het jaarcijfer MDCCCLIX in den gevel heeft. Het is de oude school, toebehoorende aan de Herv. gemeente en die, nu zij als school geen dienst meer doet, voor bibliotheek, Zondag¬school, enz. gebezigd wordt en waar somtijds uitvoeringen van. rederijkerskamers of muziekvereenigingen worden gegeven. Een ander daar ter plaatse staand huis draagt nog den naam organisthuis. Even verder bereiken wij de Markt, een niet geheel regelmatig plein, waar de Doopsgezinde pastorie, het Raadhuis en het Hotel de Keizerskroon met zijn vooruitspringende schuur een plaats vinden.



De meest zeldzame gidsen zijn uiteraard alleen ter inzage in de leeszaal van de OBD. De minder zeldzame exemplaren zijn te reserveren via de Overijsselse catalogus. Ga naar ‘uitgebreid zoeken’ en zoek op ‘gidsen’ en ‘..plaatsnaam..’

Geen opmerkingen: